Trong bối cảnh phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường, EPR (Extended Producer Responsibility – Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất) được xem là một trong những công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp tham gia tích cực vào chu trình kinh tế tuần hoàn. EPR không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là xu hướng tất yếu để hướng tới sản xuất xanh, tiêu dùng bền vững.

Tại Việt Nam, cơ chế EPR được chính thức quy định trong Điều 54 và 55 Luật Bảo vệ Môi trường 2020, cùng với các hướng dẫn chi tiết tại Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Trong đó, trách nhiệm của nhà sản xuất, nhập khẩu được chia thành hai trụ cột chính:

- Trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì sau sử dụng.
- Trách nhiệm xử lý chất thải.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sâu hơn về trách nhiệm tái chế, nội dung trọng tâm của EPR hiện nay tại Việt Nam. Tìm hiểu thêm tại đây!

1. EPR và trách nhiệm tái chế – Doanh nghiệp cần hiểu đúng

EPR là cơ chế buộc nhà sản xuất và nhập khẩu phải chịu trách nhiệm về sản phẩm và bao bì của mình sau khi được tiêu thụ. Điều này bao gồm việc thu hồi, tái chế hoặc đóng góp tài chính để thực hiện hoạt động tái chế.

Theo quy định của Việt Nam, EPR không chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp lớn, mà còn mở rộng đến nhiều nhóm ngành sản xuất và nhập khẩu có ảnh hưởng đến môi trường, đặc biệt là ngành bao bì, điện tử, xe cộ, pin, ắc quy, dầu nhớt, săm lốp.

Xem thêm: Hạt nhựa tái sinh là gì? Lợi ích và ứng dụng

2. Đối tượng và lộ trình thực hiện EPR theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP

Theo Khoản 1, Điều 77 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, các tổ chức, cá nhân sản xuất và nhập khẩu những nhóm sản phẩm sau đây phải thực hiện trách nhiệm tái chế:

Bao bì
Ắc quy và pin
Dầu nhớt
Săm lốp
Thiết bị điện – điện tử
Phương tiện giao thông

Nhà sản xuất, nhập khẩu quy định tại điều này là tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về chất lượng và ghi nhãn sản phẩm, hàng hóa tại Việt Nam, theo quy định của pháp luật về chất lượng hàng hóa.

Từ năm 2024, Việt Nam đã chính thức triển khai lộ trình thực hiện EPR cho một số nhóm sản phẩm. Trong đó, bao bì là nhóm nhận được nhiều sự quan tâm nhất, bởi đây là loại chất thải phổ biến và khó xử lý nếu không được thu hồi, tái chế đúng cách.

3. Quy định EPR đối với nhóm bao bì thương phẩm

Theo Khoản 2, Điều 77 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, bao bì thương phẩm thuộc diện phải thực hiện trách nhiệm tái chế bao gồm các loại dùng cho:

Thực phẩm theo quy định về an toàn thực phẩm (trừ kẹo cao su).
Mỹ phẩm theo quy định về điều kiện sản xuất mỹ phẩm.
Thuốc theo quy định của pháp luật về dược.
Phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y.
Chế phẩm tẩy rửa dùng trong gia dụng, nông nghiệp, y tế.
Xi măng.

*6 Nhóm bao bì thương phẩm phải thực hiện EPR*

4. Khái niệm bao bì thương phẩm theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP

Cụ thể, Bao bì thương phẩm được giải thích tại khoản 5 Điều 3 Nghị định 43/2017/NĐ-CP như sau: Bao bì thương phẩm của hàng hóa là bao bì chứa đựng hàng hóa và lưu thông cùng với hàng hóa; bao bì thương phẩm của hàng hóa gồm hai loại: Bao bì trực tiếp và bao bì ngoài:

a) Bao bì trực tiếp là bao bì chứa đựng hàng hóa, tiếp xúc trực tiếp với hàng hóa, tạo ra hình khối hoặc bọc kín theo hình khối của hàng hóa;
b) Bao bì ngoài là bao bì dùng để bao gói một hoặc một số đơn vị hàng hóa có bao bì trực tiếp;

Như vậy, đối tượng phải chịu trách nhiệm tái chế bao bì này chính là các nhà nhập khẩu sản phẩm, nhà sản xuất A sử dụng bao bì mua từ các Công ty/ Nhà cung cấp B để đóng gói sản phẩm với tên thương hiệu (A) của mình sẽ phải chịu trách nhiệm tái chế với các sản phẩm được bán tại thị trường Việt Nam và không phải thực hiện trách nhiệm tái chế với sản phẩm xuất khẩu.

Như vậy, hầu hết các ngành hàng tiêu dùng đều có nghĩa vụ tái chế bao bì, đặc biệt với các sản phẩm được phân phối trong nước.

5. Các trường hợp được miễn trừ trách nhiệm tái chế

Không phải tất cả các doanh nghiệp đều bắt buộc phải thực hiện EPR. Theo quy định, những đối tượng không phải thực hiện trách nhiệm tái chế bao bì bao gồm:

Nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm để xuất khẩu hoặc tạm nhập – tái xuất, hoặc phục vụ nghiên cứu, học tập, thử nghiệm.
Nhà sản xuất, nhập khẩu có doanh thu bán sản phẩm thuộc nhóm bao bì dưới 30 tỷ đồng/năm.
Nhà sản xuất bao bì tự thu hồi, tái sử dụng hoặc tái chế bao bì của mình để đóng gói sản phẩm mới, đạt tỷ lệ bằng hoặc cao hơn tỷ lệ tái chế bắt buộc.

Những quy định này giúp đảm bảo tính công bằng và khả thi, khuyến khích doanh nghiệp tự chủ động tái chế thay vì chỉ đóng góp tài chính.

6. Ý nghĩa và lợi ích của việc thực hiện EPR

Việc áp dụng EPR mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả doanh nghiệp và xã hội:

Góp phần bảo vệ môi trường: Giảm lượng chất thải nhựa, bao bì và rác thải khó phân hủy.
Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn: Tăng cường thu hồi và tái sử dụng nguyên liệu, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.
Nâng cao hình ảnh thương hiệu: Doanh nghiệp tuân thủ EPR thể hiện trách nhiệm xã hội, dễ dàng tiếp cận các thị trường quốc tế.
Tuân thủ pháp luật: Giúp doanh nghiệp tránh các chế tài xử phạt, đồng thời tạo lợi thế cạnh tranh trong xu hướng “xanh hóa” chuỗi cung ứng.

7. Doanh nghiệp nên bắt đầu thực hiện EPR như thế nào?

Để đáp ứng quy định về EPR, doanh nghiệp nên:

Rà soát danh mục sản phẩm và bao bì để xác định đối tượng áp dụng.
Đăng ký kế hoạch tái chế với Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Lựa chọn hình thức thực hiện EPR:

- Tự tổ chức tái chế thông qua hệ thống của doanh nghiệp (tự thực hiện hoặc ủy thác)
- Đóng góp tài chính vào Quỹ bảo vệ môi trường.

4. Theo dõi, báo cáo định kỳ kết quả thực hiện để đảm bảo tuân thủ đúng quy định.

Kết luận

EPR là xu hướng tất yếu trong chiến lược phát triển bền vững tại Việt Nam. Việc tuân thủ quy định EPR không chỉ giúp doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ pháp lý, mà còn là bước đi chiến lược để nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng tới nền kinh tế xanh và tuần hoàn.

Liên hệ tư vấn EPR ngay hôm nay!

Nếu doanh nghiệp của bạn đang cần hỗ trợ thực hiện EPR, cung cấp giải pháp tái chế bao bì mềm, hoặc tư vấn về lộ trình và quy định thực hiện tái chế EPR tại Việt Nam, hãy liên hệ với Công ty Cổ phần Tái chế Nhựa Lam Trân – đơn vị tiên phong trong lĩnh vực tái chế bao bì nhựa mềm.

Lam Trân luôn đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình thực hiện trách nhiệm môi trường – phát triển bền vững – lan tỏa giá trị xanh.